Türkiye’de geleneksel kırsal konut planlarında göçebe türk kültürü izleri

Konutlar yapı malzemesi, sekil ve plan bakımından bir yerden digerine degistigi için cografyanın ilgi alanını içindedir. Konut, kültürün peyzaj üzerinde görünen en somut yansımasıdır. Konut tasarımı kültürel tutumu yansıtır. İnsanı etkileyen her sey evini de etkiler; geçmisteki etkilerden bir kısmı günümüze kadar ulasır ve yasar. Türkiye’nin farklı ekolojik ortamlarında birbirinden farklı konut planları gelismesine ragmen temelde ortak bir plan tasarımı ortaya çıkar. “Türk evi” plan tipi olarak tanımlanan bu plan tasarımının iki temel unsuru vardır: oda(lar ve sofa. Bu durum, Türk evi plan tipinin geleneksel Türk kültürü kökünden beslendigi sonucuna götürür. Bu çalısmada, Türkiye geleneksel kırsal konutlarının biçimlenmesinde kültürel mirasın etkisi belirlenmeye, günümüzdeki çok farklı kırsal mimari örneklerinden yakalanan ipuçlarından hareketle geleneksel göçebe Türk kültürünün etkisi ortaya çıkarılmaya çalısılmıstır. “Türk evi” plan tipinin ilk asaması sofasız tek odalı (ilkel Türk evi) evdir. Bu asamada çadır düzeni, oldugu gibi sabit eve kopya edilmistir. Sofasız tek odalı plan tipinin bir sonraki asaması dıs sofalı (Yörük evi) ev planıdır. Bu plan tipinde, bir önceki modelden farklı olarak “sofa” birimi gelismistir. “Türk evi” planının iki temel unsuru olan “oda” ve “sofa,” Türk kozmogonisi, dünya görüsü, geleneksel göçebe hayat tarzı, aile yapısı ve sosyal düzenden izler tasır. “Türk evi” Anadolu’da yüzyıllar boyunca süregelen kültürel yayılma, kültürel adaptasyon ve kültürel etkilesimin birlikte ortaya çıkardıgı bir sonuçtur.

Kültürel Yayılma ,

Kültürel Ekoloji ,

Göçebe Türk Kültürü ,

Geleneksel Türk Evi ,

Cultural Diffusion ,

Geography is interested in dwellings the construction material, form, and plan of dwellings show a spatial variation. Houses are the most concrete reflection of the culture in the landscape. Designing the dwelling reflect the culture of the designer. Factors affecting humans, affect at the same time the constructions they build. These effects inherited through human culture and observed in everyday life. Although there have been different dwelling types in various ecological regions of Turkey, there are common features that can be observed in these different types. This is called ‘Turkish house’ and possesses two distinct characteristics: the room and the sofa. Presence of these two features indicate that the house type called ‘Turkish’ have been affected by traditional Turkish culture. In this study the effects of cultural heritage on shaping the traditional rural dwellings were investigated. The effects of tarns-humans Turkish culture were determined through traces in various architectural structures. The first step of the creation of ‘Turkish house’ is the house with one room and without the sofa (primitive Turkish house). In this case the structure of a tent was transformed to the house. The second phase is a house with an outer sofa, which is called Yörük house. The difference between the first and the second type is the extension of sofa. The two basic elements of ‘Turkish house’ carry the connotations of Turkish cosmologies, traditional trans-humans society, family structure and social order. The resulting ‘Turkish house’ is a result of cultural diffusion, adaptation, and integration that have continued in Anatolia for centuries.

Cultural Ecology ,

Nomadic Turkish Culture ,

Traditional Turkish House ,