Keban barajında su kaçakları ve doğal turizm(water leakage in keban dam and its natural potantial)

Dünyanın ve Türkiye’nin sayılı büyük barajlarından biri olan Keban barajı, Dogu Anadolu’nun Yukarı Fırat havzasında, Elazıg’ın 40 km kuzeybatısında Fırat nehrinin dar ve derin bogazında, Permo-Karbonifer yaslı kalk sistler ile mermerlerin kontagı üzerine insa edilmistir. Tektonik hareketlere baglı olarak mermerleri parçalayan çatlaklar ve faylar karstlasmayı hızlandırmıs ve yönlendirmistir. Paleokarst nedeniyle mermerler her yönde yeraltı suyu tasımaktadır. Bu durum etüt ve insa asamasında baraj rezervuarında suyun tutulup tutulamayacagı endisesini ortaya çıkarmıstır. Barajda 4 Kasım 1973 yılında su tutulmaya baslanmıs, ancak 1974 ve 1975, özellikle yagıslı geçen 1976 yılında rezervuarda yer alan mermerlerin paleokarstik bosluklarında su kaçakları ortaya çıkmıs ve endiseler gerçege dönüsmüstür. Su kaçaklarını önlemek amacıyla yapılan masraflar barajın maliyetini neredeyse ikiye katlamıstır. Baraj gölünden kaçak sular, baraj ve gölüne ek olarak turizm, elektrik üretimi ve balıkçılık için, yeni bir potansiyel ortaya çıkarmıstır. Bu çalısmada, Fırat vadisinde karstik arazide yapılan Keban barajının su kaçakları ile ilgili durumu belirtilmis, insaatın sagladıgı bilgi ve tecrübe birikimine deginilmis, insaat ve sonrası gelismelerin olumlu ve olumsuz yönleri, turizm potansiyeli degerlendirilmistir.

Keban barajı ,

Elazıg ,

Dogal Turizmi ,

Su Kaçakları ,

Keban dami ,

Keban dam, which is one of big dams in Turkey and World, was built on the river Euphrates in Upper Euphrate basin on a epigenetic gorge and Permo - Carboniferous old calc schists and marbel contact. Because of the tectonic movements, joints and faults which break up marbels, formated, and made faster the karstification. Because of the paleokarst, marbles contain ground water in every side. This condition construct an anxiety about whether the water is captured or not. Water was started to be blocked or captured in 4 November 1973, water fountains were seen in karstic holes of the marbles in reservoirs in 1974-1975 and especially in 1976 which was a rains year. Thus anxiety turned into reality. In addition to Keban dam and lake, the water leakage gave an additional opportunity for tourism, electric and fishing. In this study, it was reported the condition of the water leakage of Keban dam which was built in Euphrate valley on karstic land and also it was indicated that knowledge and experiment which come from constructions. In addition to this, the tourism potential and the positive and negative sides of the developments during and after the constructions was discussed.

Elazıgi ,

Naturel Tourismii ,

Water Leakage ,