Kapitülâsyonlar: kaldırma teşebbüsleri ve lozan’da kaldırılışı

Kapitülâsyon deyimi, yabancı devlet ve vatandaşlarının bir ülkede sahip olduğu ayrıcalık veya muafiyetleri ifade eder. Tarihte ilk olarak İtalyan şehir devletlerinin Bizans üzerinde kapitülasyon elde ettikleri görülür. Osmanlı Devleti’nde önceki bazı ayrıcalıklardan sonra 1535’te Kanuni Sultan Süleyman tarafından Fransızlar’a ticari ilişkiler kurmak amacı ile kapitülâsyonlar verilmiştir. Buna göre Fransızlar ,gümrük,ulaşım ve hukuki durumlarda ayrıcalık elde etmiş oluyorlardı.1740’ta yine Fransızlar’a daha geniş ve gelecek yönetimleri de bağlayıcı ayrıcalıklar verilmiştir. Osmanlı ekonomisini ve toplumsal yapısını olumsuz yönde etkilemiş olan kapitülâsyonların kaldırılması ile ilgili ilk adım 1856 Paris Konferansı’nda atılmıştır.1910’lu yıllarda İttihatçılar daha etkili olarak bir kaç kez buna teşebbüs etmişlerse de başarılı olamamışlardır.
Kapitülâsyonların kaldırılması asıl Lozan Konferansı’nda ele alınmış, uzun ve çok zor mücadeleler sonucunda ancak kaldırılabilmiştir. Bununla Yeni Devletimiz tam bağımsız hale gelmiş ve gelişmemizi etkileyen bu sınırlamalardan kurtulunmuştur.

Kapitülâsyon ,

Kaldırılış ,

Lozan ,

Capitulation means immunities or privileges that a foreign state and its citizen’s hold in a counrty. It is the first time in history that ‹talian States obtained capitulation from Byzentium. In Ottoman age Süleyman the Law Maker gave capitulation to French in order to construct commercial relations in 1535. Rather wide and binding coming administrations privileges were given to French in 1740. The first step to abolish capitulations which effect Ottoman economic and social organism negatively was appeared at Paris Conference in 1856. The Party of ‹ttihat ve Terakki attempted to abolish it more effectively in 1910’s, although they failed, as well.
The discussions about abolition of capitulation essentially took place at Lausanne Conference, and at the end of a long and diffucult struggle it was abolished. This made our young state absolutely independent and we were survived from limitations that prevent our development.

Capitulation ,

Abolition ,

Lausanne ,